Geld, macht en vaderland

Het was weer lekker weer vandaag en we gingen eens lunchen met papa. Niet ver van waar Drik werkt, loopt Hongqiao lu, een van de langste straten van Shanghai en na de lunch ging ik die eens een stukje verkennen. Ik kwam langs mooie jaren '20 villa's, sommigen bewoond, anderen met horeca en een enkele stond leeg. Klimop had bezit genomen van de schoorstenen en de luiken voor de ramen en de kunstige smeedijzeren hekken stonden langzaam weg te roesten. Ik wist dat ergens op dit deel van de kilometerslange weg het 'Shanghai International Cemetery' moest zijn, de enige begraafplaats waar buitenlanders die iets betekend hebben voor Shanghai, begraven zijn. Maar belangrijker voor de Chinezen is dat hier een deel van de beroemde familie Soong begraven ligt en dan vooral de dochter Ching Ling. Ching Ling heeft ook wel de bijnaam 'moeder des vaderlands'. Als men het hier over de Soong-dochters heeft, is het gezegde: '1 hield van geld, 1 hield van macht en 1 hield van het vaderland.' Vader Charlie Soong maakte aan het einde van de 19e eeuw een fortuin in de drukkerij en met buitenlandse handel en hij kreeg zes kinderen, drie zonen en drie zeer ambitieuze dochters. Twee zonen voerden niet veel uit, maar de derde zoon schopte het tot minister van financien, vertrok naar de USA en werd net na de oorlog gezien als de rijkste man ter wereld. De oudste dochter deed niet onder voor haar broer en had hetzelfde talent voor geld; via duistere transacties rondom de oorlog werd zij de rijkste vrouw van China en vertrok 'op tijd' met haar bankboekje richting haar broer. De jongste dochter trouwde met Chiang Kai-shek(leider van de Nationalisten die onder druk van Mao uiteindelijk naar Taiwan vluchtte en president van Taiwan werd)en ze stond altijd in het middelpunt van de internationale media als een echte mediaster. Ze was dol op aandacht en de macht die dat gaf. De middelste dochter trouwde de veel oudere Dr. Sun Yat-sen. Dr. Sun vond dat het keizerrijk moest worden afgeschaft en hij was de grondlegger van de Drie Volksbeginselen; nationalisme, socialisme (volkswelzijn) en democratie. Op 1 januari 1912 werd Dr Sun de eerste president van de Chinese Republiek. Na zijn dood in 1925 werd Ching Ling zelf politiek actief en werd ze gekozen als vice voorzitter van de centrale regering in Peking. Alle zussen zijn erg oud geworden, maar alleen Ching Ling wilde in Shanghai begraven worden, naast haar ouders. Op de begraafplaats is haar standbeeld en zo te zien worden er regelmatig verse bloemen gelegd door huidige bewonderaars. Achter het beeld liggen de graven van de ouders en Ching Ling, en wat wel heel typisch was, van het dienstmeisje van Ching Ling. Deze dame was het grootste deel van haar leven bij Ching Ling geweest en ze was blijkbaar zo dol op haar dat ze de eer heeft gekregen in het familiemausoleum opgenomen te worden.
Het gedeelte met de buitenlandse graven bestond vooral uit kleine bescheiden tegeltjes met een naam en de data. Er waren maar een vijf echte grafstenen. Vier van de vijf zijn van hele bekende namen uit de geschiedenis van Shanghai: de familie van Victor Sassoon; de Joods/Engelse vastgoedmillionair die met zijn talloze schitterende Art Decogebouwen het huidige gezicht van de Bund heeft bepaald, zoals het Peace Hotel. En de Joodse familie Kadoori, nog zo'n vastgoedimperium dat voor vele bekende gebouwen van toen en nu heeft gezorgd. Hoewel deze families geld als water hadden en zeer rijk gestorven zijn, waren de graven opvallend sober; slechts een simpele steen met de namen, data en een spreuk. Het zijn overigens de enige Joodse graven die de culturele revolutie overleefd hebben. Het vijfde graf was wel heel bizar en ik kreeg het er even warm van: Talitha. A. Gerlach, Friend of China - 1896 - 1995. Is dat raar om je eigen naam op een plek als deze te zien staan, en nog hetzelfde gespeld ook. Ik was natuurlijk gelijk razend nieuwsgierig wie zij was geweest, zeker omdat dit graf nogal opvalt, maar na een avondje speuren op internet ben ik niet veel wijzer geworden. Ze heeft het grootste deel van haar leven in China gewoond waar ze blijkbaar actief was voor een organisatie die de 'Peking Union Medical College' heette en ze was actief op het gebied van geld inzamelen voor de 'Chinese Industrial Cooperatives Movement'. Haar naam komt voor in archiefbrieven van andere buitenlanders die al in het begin van de 20e eeuw in China werkten, maar ik kon verder geen biografie vinden.
Sophie heeft nog een tijdje onder de oude bomen en de met blauwe regen overdekte pergola's rondgestapt. Het was weer een fascinerend middagje op een prachtige plek vlakbij huis, die zomaar bol bleek te staan van wervelende recente geschiedenis.