Een jaar na de grote klap

Gisteren (12 mei) was het precies een jaar geleden dat in China, in de provincie Sichuan, de aarde begon te schudden en een allesverwoestende aardbeving het leven van miljoenen mensen in een hel veranderde. Als zoiets zo ver weg van je eigen bedje gebeurt, denk je, jee wat erg, het is een poosje in het nieuws en daarna verdwijnt zo'n gebeurtenis weer langzaam naar de achtergrond wanneer ander wereldnieuws de aandacht gaat vragen. Dat is logisch, zo is het leven. Maar doordat wij nu hier wonen, is deze ramp niet weggezakt in de geschiedenis van gedachten. Eigenlijk iedere dag stond er wel iets over in de krant: nieuwe ontwikkelingen, cijfers, wondertjes, hulpprojecten, inzamelingsacties, noem maar op. Nu, 1 jaar na dato, staat de officiele teller op 68.712 doden, 17.921 vermisten, 4,45 miljoen (!) gewonden, ruim 7.000 verminkten en een niet in geld uit te drukken bedrag aan materiele schade. En in de aanloop naar de herdenking op 12 mei, kwamen er heel veel persoonlijke verhalen los, hartverscheurende verslagen van gewone mensen die alles zijn kwijtgeraakt.
Zoals dat van een man, een van de ongeveer 100 mannen die overgebleven zijn, nadat een complete berg instortte bovenop hun geboortedorp. Alle vrouwen, kinderen en ouderen liggen in een natuurlijk massagraf, 100 meter diep onder het puin van de berg. Deze mannen werkten als migrant in een andere stad of streek om voor hun familie te zorgen en nu hebben ze niets meer. Het is maar een van de vele tragedies van de ramp die ook grote gevolgen heeft voor de toekomst, want een hele generatie jonge mensen is verdwenen, kinderen die later voor hun ouders zouden gaan zorgen. Wereldwijd is er veel commotie en aandacht geweest voor het grote aantal schoolkinderen dat is gesneuveld. Op het tijdstip van de beving zat iedereen op school en veel scholen zijn compleet ingestort. Alleen al op een middelbare school in de stad Beichuan zijn 1.000 van de 3.000 leerplichtige kinderen omgekomen... vreselijke aantallen. Wat mij gisteren weer opviel is het grote verschil tussen Westerse en lokale verslaggeving. Op de BBC werd ingezoomd op het verhaal van de scholen. De verslaggever vertelde dat de overheid zich hult in stilzwijgen over waarom er zoveel scholen zijn ingestort en dat niemand verantwoordelijkheid wil nemen, er strikte censuur is op dit onderwerp en dat ouders geen antwoord krijgen op de vraag, 'hoe kan dat nou'? Hier horen en lezen we dat er wel degelijk onderzoeken gestart zijn, dat bouwinspecteurs in veel gevallen geconcludeerd hebben dat gebouwen in deze toch vaak armere dorpen en stadjes, uit het tijdperk stamden dat er nog volgens andere bevingseisen gebouwd werd, en dat bij nieuwere scholen die toch ingestort zijn, de aannemers onder justitieel onderzoek gesteld zijn. Bij wet moet nieuwbouw van openbare gebouwen nu namelijk voldoen aan kracht 8. Wat is waar? De waarheid zal wel ergens in het midden liggen, maar ik durf wel te beweren dat het niet zo is dat de overheid dit maar in de doofpot heeft gestopt. De prioriteiten liggen alleen anders nu. Sommige steden moeten compleet opnieuw opgebouwd worden, sommigen zelfs tientallen kilometers verderop omdat de beving het landschap heeft veranderd, rivieren anders zijn gaan lopen en men niet meer wil gaan bouwen op bekende breuklijnen. Mensen wonen in noodgebouwen, fabrieken en andere inkomstenbronnen voor arbeiders zijn weg. Het is een bijna onmenselijke opdracht voor de overheid om dit deel van het land weer op poten te krijgen, maar het begin is gemaakt, al zal de klap nog wel jaren en jaren nadreunen.

Ter illustratie een artikel uit de Shanghai Daily, wat treffend beschrijft hoe mensen het leven weer voorzichtig durven op te pakken.

"FROM time to time Huang Changrong wonders about the two-month-old baby she is holding: has time reversed and brought her back to the days when she was a young mother, or is this the grandchild she never met? Huang lost her daughter in the devastating earthquake that destroyed their homes in Mianzhu City. "Had she not been pregnant, she'd have easily survived. She used to be so agile," Huang said. Her 22-year-old daughter was due to give birth in three months when she died after her four-story apartment building collapsed. Now, at 42, Huang is a mother again. The baby was a pleasant surprise, as well as a headache for her and her 48-year-old husband Wang Xinglin. "When he grows up and gets married, we'll be nearly 70 - too old to help him build a home or bring up his children," said Huang.

Another bereaved mother, Zhao Rong, seemed to forget her loss when she talked about her new pregnancy. "This time I want a girl, because I already have a good boy," said Zhao, 35. Then her smile gives way to sadness at the memory of her eight-year-old son, a second grader whose body was never found after his school collapsed. The boy and his father were both killed. A town official, Zhao Rong, was too busy to concentrate on her own grief at first, helping rescue and relief workers relocate 1,800 people away from a swelling quake lake. She now keeps her pain to herself. Every night, she subconsciously makes room for her son when she goes to bed. "Sometimes he'd climb on to my bed at night, saying he felt cold sleeping alone," she said. In January, she married again. "I told myself that life must go on, that my husband and son would be happy to see me carry on," she said. Before her remarriage, Zhao burnt all the old family photos. "They are here in my mind," she said, pointing to her head.

In Beichuan County alone, several hundred people who lost wives or husbands have remarried. Classified ads in local newspapers often state "quake-widowed" alongside the advertiser's height, occupation or income level. "Remarriage is the simplest, but most effective way to reignite hope in these lonely hearts," said An Guangxi, a Shanghai-based photographer who visited Beichuan four times to record the lives of the survivors. "Many said remarried life was not perfect, but was better than living in the shadow of past miseries."An's work has been collected into a photo exhibition at the Shanghai Library, entitled "Memories of Life."

The quake disaster helped Chen Yan, 37, find his true love.The Chengdu-based businessman and volunteer lifted 29 students from school ruins in Dujiangyan. One of the girls he brought out died later in hospital, but her cousin, Peng Lu, a waitress in Mianzhu, fell in love with him. The couple were married yesterday. "We all suffered heartbreaks last year," Chen said at the wedding, which began at 2:28pm, the time the earthquake hit. "We hope 2009 will bring us happiness and laughter."